Zrealizowano

III Piknik z zabytkami Kalisza

Europejski Dzień Ochrony Zabytków obchodzony był w Kaliszu atrakcyjnie. 18 kwietnia 2007 roku mieszkańcy miasta i okolic skorzystali z oferty miejscowego Oddziału PTTK aktywnego poznawania pamiątek historii podczas III. Pikniku z zabytkami Kalisza. Uczniowie rywalizowali w pisemnym konkursie, turyści wędrowali trasami rajdowymi po mieście, nekropolię ewangelicko-augsburską zwiedzali ci, którzy chcieli poznać nazwiska i dokonania zapomnianych nieco kaliskich przemysłowców czy rzemieślników obcego pochodzenia. Wieczorne prelekcje i inscenizacja przy blasku zapalonych świec były próbą łamania stereotypów myślowych o innych nacjach i przybliżenia słuchaczom znaczeń symboli śmierci widocznych na miejscowych zabytkach sztuki.

Ogólnokrajowe i lokalne jubileusze

Promocja aktywnego uczestnictwa w obchodach Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków to strategiczny cel przyświecający organizatorom tegorocznego Pikniku z zabytkami Kalisza. Bieżący rok obfituje w rocznice i jubileusze. Dla Kalisza najistotniejszą jest 750- lecie nadania praw miejskich i potwierdzenie lokacji w miejscu, skąd średniowieczny gród rozrósł się w aglomerację, której centrum stanowi nadal plac wokół ratusza i siedziba władz miasta. Świętujemy także 1850 lat od czasu odnotowania przez Ptolemeusza Calisii, utożsamianej przez niektórych historyków z dzisiejszym Kaliszem. Cztery wieki temu konsekrowano kościół bernardynów, obecnie zajmowanego przez o.o.jezuitów. Dwieście lat wstecz urodził się Walenty Stanczukowski - lekarz i społecznik kaliski, na którego mogile wyryto wymowny napis "Przeszedł dobrze czyniąc"; mija sto sześćdziesiąt lat ,gdy na świat przyszła Maria Konopnicka, pisarka przebywająca w Kaliszu przez trzynaście lat swojej młodości; sto dziesięć lat temu ze światem doczesnym pożegnał się Adam Asnyk -" najbardziej kaliski z kaliskich poetów". Dziewięćdziesiąt lat temu powstał w Szczypiornie (współcześnie dzielnica miasta) obóz internowania, w którym więzieni byli legioniści Józefa Piłsudskiego po kryzysie przysięgowym. Kalisz miał też swój udział w zwycięskich walkach Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Wymienione fakty odcisnęły swe piętno na dziejach miasta, liczne zabytki przypominają o nieuniknionym biegu historii. Niektóre osoby, których nazwiska patronują miejscowym ulicom, ich osiągnięcia i związki z Kaliszem, zostały przypomniane. Przecież dorastają kolejne pokolenia kaliszan, którym warto wskazać postaci godne naśladowania.

Organizatorzy

Tegoroczna impreza pokazała, że grono współorganizatorów imprezy poszerza się. Inicjatywę zorganizowania "Pikniku z zabytkami Kalisza" podtrzymał Kaliski Oddział PTTK, tutejsza Komisja Opieki nad Zabytkami i Koło Przewodników PTTK im. A. Chodyńskiego. Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Asnyka (MBP), a dokładniej Filia nr 1. Znaczącą pomoc organizacyjną okazały: Wydział Kultury, Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Kaliszu (WKSSiT UM) - koordynator całego przedsięwzięcia, fundator okolicznościowego afisza, sponsor nagród książkowych dla laureatów konkursu. Pracownicy naukowi i studenci Wydziału Pedagogiczno- Artystycznego w Kaliszu Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu (WP-A UAM) oprowadzali po alejkach nekropolii i informowali o wybranych zabytkach podczas rajdu, a członkowie Koła Naukowego Studentów kierunku Ochrona Dóbr Kultury (ODK) WP-A UAM przygotowali wieczorny spektakl na cmentarzu ewangelickim. Dyrekcja, nauczyciele i uczniowie Liceum Plastycznego przy Zespole Szkół Budowlanych w Kaliszu (LP) zadbali o oprawę plastyczną III Pikniku, pomogli też w przekazywaniu wiedzy historycznej o kaliskich zabytkach na rajdowych trasach. Uczniowie wspólnie z Iwoną Śmieją oraz Iloną Chrzanowską z Zespołu Szkół nr 7 w Kaliszu przedstawili program instrumentalno -wokalny ,którego treść zawarta w projekcie "W poszukiwaniu wiosny", wpasowała się w kapryśną, kwietniową aurę bowiem dzieci wystąpiły tuż po gradobiciu ,a przed krótkotrwałą ulewą. Plastyczne prezentacje na Głównym Rynku były dziełem : uczestników Zakładu Aktywności Zawodowej "Swoboda" i Warsztatów Terapii Zajęciowej z Koźminka oraz Klubu Miłośników Starych Ciągników i Maszyn Rolniczych "Traktor i Maszyna". Miejski Ośrodek Kultury w Kaliszu użyczył aparatury nagłaśniającej, a Kaliska Straż Miejska czuwała nad bezpieczeństwem uczestników Pikniku.

Zmiany nomenklaturowe

Po dwu latach funkcjonowania imprezy ph. "Piknik Zabytków Kalisza" powstało małe zamieszanie wokół jej nazwy . Jeszcze na miesiąc przed oficjalną redakcja programu imprezy używana była nazwa w pierwotnym brzmieniu, podczas gdy finalizowanie jej odbywało się pod zmienionym szyldem. Miejscowi językoznawcy dopatrzyli się w jego treści cech nieco trywialnych ,zbyt mało poważnych w całej dostojności i doniosłości imprezy. Bo jakim to sposobem zabytki w najstarszym mieście Polski mogą piknikować ?- pytali. Argumentowali, jak piknik, to tylko "z zabytkami", a nie "zabytków". I nazwę pośpiesznie zmieniono. Zdaniem autorki to przecież czytelność, jednoznaczność odbioru, łatwość zapamiętania czy zaskakujące zestawienia słowne, czasem skrót myślowy a nie poprawność językowa czy logika, oddają charakter wielu przedsięwzięciom społecznym by wskazać choćby akcję pod nazwą "Cała Polska czyta dzieciom". Ale powróćmy na kaliskie podwórko. Piknik zabytków to nic innego jak niwelowanie koturnowości skomplikowanej tematyki dotyczącej ochrony zabytków, zejście z cokołów wielkich postaci pomnikowych, bohaterów sprzed wieków i upowszechnianie wiedzy o pamiątkach przeszłości miasta, które ma się czym pochwalić, i co trzeba promować. Ponadto pierwotny kształt nazwy kaliskiej imprezy już zakodował się w społecznym odbiorze i dokonana zmiana może wpłynąć niekorzystnie na jej dalszy los. Wprowadzone w trakcie przygotowań imprezy nowe nazewnictwo objęło część dokumentów i informacji medialnych. Dobrze się jednak stało, że nie wszystkie lokalne media zauważyły ową nomenklaturową zmianę, określając opisywane wydarzenia z 18 kwietnia br. nadal mianem Pikniku Zabytków Kalisza, tak jak to uczyniło "Życie Kalisza", zamieszczając ostatnią w chronologii informację o Pikniku. Najprawdopodobniej w przyszłości obie nazwy będą używane równorzędnie lub wymiennie z przewagą jednak wcześniejszej jej wersji.

Promocja

Organizatorzy III Pikniku z Zabytkami Kalisza zadbali o promocję przedsięwzięcia. Już pod koniec stycznia, na regulaminach konkursu "Dotyk Przeszłości" zamieszczono informacje o planowanych propozycjach programowych III Pikniku z zabytkami Kalisza. Już wówczas wiadomo było, że jest to impreza bezpłatna i powszechnie dostępna . Aspekt otwartości podkreślały komunikaty medialne zamieszczone na stronie internetowej UM (www.kalisz.pl) w początkowych dniach kwietnia. Miejscowa prasa - "Życie Kalisza" i "Ziemia Kaliska", zapraszała do uczestnictwa w kwietniowym rajdzie, przedstawiła program pikniku i podsumowanie konkursu. . Łamy "Kalisii nowej" informowały o kolejnej edycji uczniowskich zmagań konkursowych. Lokalna telewizja relacjonowała finał imprezy spod kaliskiego ratusza. MBP (na stronie mbp.@kalisz info.pl) zamieściła serwis z rozstrzygnięcia konkursu "Dotyk Przeszłości". Na krótko przed 18 kwietnia rozwieszono plakaty z całodniowym programem III Pikniku z zabytkami. Jedynie strona Kaliskiego Oddziału PTTK do dziś nie wzbogaciła się o najnowsze informacje o działalności programowej.

Najwcześniej ogłoszono konkurs "Dotyk Przeszłości"

W połowie stycznia, tuż przed rozpoczęciem zimowych ferii, do szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Kalisza i okolic wysłano regulamin konkursu "Dotyk Przeszłości". Dla każdego poziomu kształcenia opracowano odrębne zestawy pytań ze wskazaniem bibliografii. Uczestnicy w domu przygotowywali pisemne odpowiedzi, które należało przedłożyć do 6 marca br. na adres organizatora, a była nim Filia nr 1 MBP. Wpłynęło 95 prac z dwudziestu trzech placówek oświatowych Kalisza, Opatówka i Russowa. Zmagania młodych sympatyków historii podsycało dwudziestu ośmiu nauczycieli. Uczniowskie prezentacje miały postać albumów, zwojów, przenośnych plansz, bogato ilustrowanych własnoręcznymi rysunkami, fotografiami czy komputerowymi ozdobnikami. Kartki z odpowiedziami umieszczano między okładkami wykonanymi ze skóry czy sklejek. Dominował w nich klimat autentycznego zainteresowania tematami i niepowtarzalność umiejętności plastycznych autorów. Oceny uczniowskich prezentacji podjął się zespół osób na co dzień zajmujący się zagadnieniami ochrony dóbr kultury. Pomoc okazała Anna Tabaka - historyk sztuki, Maciej Błachowicz - historyk, wykładowca WP-A UAM, Jarosław Dolat - starszy kustosz w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku i Bożena Kryst, starszy kustosz w MBP. Laureatami trzeciej edycji konkursu "Dotyk Przeszłości" w kategorii szkół podstawowych zostali : I miejsce - Milena Kulon ( SP nr 9, opieka Monika Raniś), II miejsce - Aleksandra Wieczorek (SP nr 1, opieka Beata Muszyńska), III miejsce - Dominika Kowalczyk( SP nr 2, opieka Ewa Mąkowska). Wyróżnienia odebrali : Dominika Krzykała ( SP nr 9, opieka M. Raniś) oraz Krzysztof Łużyński i Konrad Misterski ( SP nr 1, opieka B. Muszyńska). W kategorii szkół gimnazjalnych najlepszymi okazały się : Agata Starczewska, zdobywczyni I nagrody (Gimn. nr 4, opieka Alicja Tomczyk i Izabela Kurek), Anna Wawrzyniak, zdobywczyni II nagrody (Gimn. nr 9, opieka Michał Orczykowski) i Kamila Gałęska (z Gimn. w Russowie, opieka Urszula Woźniak). Wyróżnienie otrzymał Marcin Cichy (Gimn. nr 2, opieka Anna Marciniak). Nagrody specjalne, ufundowane przez dyrektora MBP ,odebrali gimnazjaliści, którzy najpełniej opisali pamiątki ukazujące związki Adama Asnyka z Kaliszem : Anna Linke i Paweł Nowak (z kaliskiego Gimn. nr 4), Elżbieta Gibus (z miejscowego Gimn. nr 2) i Karolina Michalska (z Gimn. w Russowie). W kategorii szkół ponadgimnazjalnych triumfowały uczennice z kaliskiego Liceum Plastycznego, przygotowane przez Joannę Bruś, Julia Baradziej, zdobywczyni pierwszej nagrody i Maria Grzybek, laureatka wyróżnienia oraz Sławomir Dymarczyk z Zespołu Szkół im. S. Mikołajczyka w Opatówku, wyróżniony dzięki radom merytorycznym Wandy Pietrzykowskiej. Rangę uroczystemu podsumowaniu konkursu nadała obecność znaczących osób z kręgu lokalnej administracji samorządowej. Gratulacje laureatom konkursu i nagrody wręczali : Tadeusz Krawczykowski, wiceprezydent miasta Kalisza, Regina Małecka - przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Sportu Rady Miejskiej Kalisza, Marzena Ścisła, naczelnik Wydziału Kultury, Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Kaliszu. Fundatorami nagród książkowych dla laureatów konkursu byli Prezydent Miasta ,naczelnik WKSSiT UM oraz dyrektor MBP, dyplomy dla wszystkich uczestników konkursu i ich opiekunów sponsorował Kaliski Oddział PTTK. Nauczyciele otrzymali najnowszy, "jeszcze ciepły" numer lokalnego pisma "Kalisia nowa" ofiarowany przez Elżbietę Zmarzłą, redaktor naczelną pisma. Po oficjalnym ogłoszeniu wyników, wręczeniu nagród i dyplomów, przygotowano wystawę prac nagrodzonych i wyróżnionych w konkursie "Dotyk Przeszłości", którą można obejrzeć do końca maja br. w holu biblioteki przy ul. Górnośląskiej 29 w Kaliszu.

Tekst: Bożena Kryst
Kaliskie Koło Przewodników PTTK