Wydawnictwa

Kaliski kalejdoskop przewodnicki 2014

W opublikowanym z początkiem 2015 roku "Kaliskim kalejdoskopie przewodnickim 2014", będącym podsumowaniem popularyzatorskich inicjatyw krajoznawczych przeprowadzonych w minionych dwunastu miesiącach, odnajdziemy opisy miejsc poznanych przez uczestników cyklicznych wędrówek. Dominują oczywiście obiekty i wydarzenia związane z Kaliszem, które urozmaiciły - jakże interesujące - wycieczki poza miasto. A z nimi łączą się znane i mniej popularne nazwiska polityków, oficerów, architektów, duchownych, urzędników, przemysłowców, ziemian, artystów… Publikacja ukazuje różnorodność tematyczną, bogactwo faktów i podkreśla unikatowość Kalisza i okolic z perspektywy krajoznawstwa. Jest także zachętą do aktywnego uprawiania turystyki.

Zebrany materiał został przedstawiony chronologiczne, ze wskazaniem formy i daty realizacji przedsięwzięcia turystyczno-krajoznawczego. Występują spacery po mieście zwane "Kaliszobraniami" , a także "Kaliszobrania extra", "Heppeningi przewodnickie" i wyjazdy poza nadprośniański gród. W sumie piętnaście esejów o dziejach miasta i regionu kaliskiego.

Organizator, pomysłodawca, główny prelegent "Kaliszobrań" oraz autor "Kalejdoskopów" w jednej osobie, zaproponował sympatykom historii poznawanie wybranych tematów z dziejów miasta i okolicy. A były to: osiedle Czaszki, Winiary, Zagorzynek i Widok. A także postaci, takie jak Ryszard Cieślak i inni, mniej znani, może nieco zapomniani kaliscy aktorzy oraz brat Walery Żebrowski. Spośród nazwisk związanych z miejscami położonych niedaleko stolicy powiatu należy wskazać: Niemojowskich - Wincentego i Bonawenturę z Marchwacza; rodzinę Gruszczyńskich i o. Klemensa Kordeckiego z Iwanowic, Łubieńskich ze Szczytnik, Suska z Rożdżał, czy też Rajskich z Rajska. Tam wycieczkowicze naocznie poznawali zachowane pozostałości siedlisk rodzin ziemiańskich. A że temat okazał się obszerny, acz wyjątkowo interesujący, autor pokusił się o przypomnienie miejscowości, w których istniały dwory i zabudowania gospodarcze, m.in. Biernatki, Borczysko, Borków Stary, Brudzew, Chrusty k. Skarszewa, Dębe, Kamień, Jarantów, Pawłówek, Żegocin, by przypomnieć uprzednio opisane zabudowania dworskie w Kościelnej Wsi, Marchwaczu, Jastrzębnikach, Majkowie, Sulisławicach, Szczypiornie, Rożdżałach, Tłokini, Piotrowie, Russowie, Szczytnikach. Tak oto wyłonił się Kalisz przełomu XIX i XX wieku otoczony licznymi siedzibami ziemian, których dzieje przybliżył we własnych publikacjach, a wiedzą podczas przygotowywania "Kalejdoskopu" wsparł, Stanisław Małyszko.

Natomiast z kręgu najwyższych urzędników państwowych z czasów zaborów przypomniane zostały dwie znaczące dla rozwoju Kalisza postaci - gen. Józef Zajączek i gubernator Michał Daragan.Rolę Kalisza jako ważnego miejsca w dziejach kościoła rzymsko-katolickiego , począwszy od czasów średniowiecza po współczesność ujawnia rozdział "Diecezja kaliska, biskupi i kaliskie pielgrzymki". Na kartach "Kalejdoskopu" przedstawione zostały również losy miejscowych auterii i hoteli, poczynając od zachowanych zapisków z końca XVIII w. Współczesne hotele i wzmiankowane hostele podtrzymują historyczną ciągłość kaliskich obiektów noclegowo-gastronomicznych stojących otworem dla przybyszów o różnym stopniu zamożności. Zaproponowanym tematem, ze wzmocnieniem inscenizacyjnym, okazał się także motyw czarów, rzucania uroków, konszachtów z diabłem, czarownic i zielarek, odnotowanych w dziejach miasta i ziemi kaliskiej.

Ponadto, korzystając z merytorycznej pomocy Haliny Marcinkowskiej, przedstawicielki Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu, omówiono żydowskie obyczaje pogrzebowe i symbolikę sepulkralną, widoczną na kaliskim kirholu. A przyrodnicze uroki, podczas spacerów wzdłuż brzegów Swędrni i Prosny, omówił Paweł Dolata z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, podkreślając unikatowy charakter obszarów chronionego krajobrazu, rozciągających się wzdłuż obu rzek.

W prawdzie na kartach książki nie wspomina się o niesłabnącym zainteresowaniu spacerowiczów w poznawaniu przeszłości miasta i ich udziale w wycieczkach, pomimo -czasem występujących - skrajnych warunków pogodowych. Choć nie takie zadanie przyświecało autorowi omawianej książki, to należy podkreślić, iż fakt ten jest niezaprzeczalnym sukcesem organizowanych od kilku lat "Kaliszobrań" i innych ofert kaliskich przewodników PTTK. "Otwarta" formuła spotkań wyzwala atmosferę wymiany myśli, bezinteresowną chęć dzielenia się z innymi swoimi wspomnieniami czy prywatnymi dokumentami. Podkreślenia wymaga również umiejętność wywoływania niepowtarzalnego klimatu podczas odkrywania nieznanych faktów czy przypominania bardziej znanych wydarzeń. Przystępność przekazywanej wiedzy, wykorzystywanie anegdot, ciekawostek i dowcipów, przy posiadanej wielokierunkowej wiedzy i pokorze wobec najnowszych odkryć naukowych, to niektóre zalety talentu przewodnickiego Piotra Sobolewskiego, które zjednując słuchaczy, pozostawiają lekki niedosyt wiedzy o zdarzeniach z minionych lat. Wspomnieć należy o jedynych swego rodzaju dokumentach potwierdzającym udział w wędrówkach, a okazały się nimi każdorazowo przygotowywane certyfikaty, zawierające: numer spaceru, datę i temat spotkania oraz element graficzny, zawiązujący do poznawanej problematyki. Wśród turystów są tacy, którzy zgromadzili kolekcję wszystkich certyfikatów. Po latach będzie co wspominać.

Książkę kolorowymi fotografiami wzbogacili: Zbigniew Pol, Marek Bergman, Krzysztof Krystyniak, Andrzej Matysiak, Marta Nowak. Powstanie publikacji umożliwiły środki budżetowe Miasta Kalisza oraz wsparcie finansowe posła Adama Rogackiego. Swój udział w przygotowaniu materiału miały także: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Kaliszu oraz Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Kaliszu. Sponsorami okazali się również: Nestle Polska S.A. Oddział w Kaliszu (dawne "Winiary" ), Urząd Gminy w Szczytnikach oraz Hotel Calisia w Kaliszu. Przy końcu publikacji zamieszczono abstrakt o walorach i atrakcjach powiatu kaliskiego.

Publikacja wydana na kredowym papierze, zamknięta między okładkami o szacie graficznej zachowującej podobieństwo do poprzednich edycji, nie ustrzegła się niedomagań. Zauważono błędy literowe i cyfrowe, np. na s.15 - jest: 1947r., a wydaje się, że powinien być : 1847r., zaś na s.105 - jest: Greve S., a powinno być : Greave S. Czy na.s.31, gdzie jest :Zofia z Łękna , winno być: Zofia z Łekna. Ponadto wydaje się, iż zastosowany skrót Kit na s. 49, niewiele mówi odbiorcy. Najprawdopodobniej wykorzystano nie wydawane już czasopismo "Krajoznawstwo i Turystyka". Omawiany na s.98 platan klonolistny, będący dumą parku w Koźminku, liczy sobie ok. 200 lat, a nie jak napisano, 2000.

Przygotowany przez Piotra Sobolewskiego "Kaliski kalejdoskop przewodnicki 2014" to niezaprzeczalnie interesująca publikacja o charakterze promującym dzieje miasta i okolic. Napisana współczesnym, dynamicznym językiem, z ciekawostkami i miejscowymi idiomami, odsłania bogactwo przeszłości. Pokazuje intrygujące wydarzenia, ujawnia mało znane fakty i przypomina sylwetki mieszkańców Kalisza. Istotną zaletą publikacji pozostaje umiejętnie łączenie przeszłość z teraźniejszością. Książka, adresowana do szerokiego kręgu odbiorców wzbogaca ofertę wydawniczą i czytelniczą Kalisza i ziemi kaliskiej.

Kaliski kalejdoskop przewodnicki 2014 / Piotr Sobolewski;
fot. Zbigniew Pol [i In.]. - Kalisz : Edytor, 2015. - 109, [1] s. : il. kolor.; 24 cm
ISBN 978-83-63808-30-3